कुंभार्लीचा राजा सायकल शर्यत

शर्यतीचे नाव - कुंभार्लीचा राजा

आयोजक - चिपळूण सायकलिंग क्लब
मार्ग - बहादुर शेख नाका (चिपळूण) ते कुंभार्ली घाटमाथा
अंतर - 29 किमी
तारीख - 16 एप्रिल, 2023

    
  
	रनिंगमध्ये मॅरेथॉनची वेळ सुधारण्याच्या नादात माझे सायकल चालवणे मागे पडले होते हे मला मान्य करावेच लागेल. गेली दोन वर्षे झाले पन्नास हजार किमी सायकलिंगचा टप्पा गाठण्यासाठी फक्त एक हजार पेक्षाही कमी अंतराची आवश्यकता असताना माझ्याकडुन तोही पार झालेला नाही. जुन महीन्यातील पुणे पंढरपुर सायकलवारी झाल्यानंतर सायकल स्वच्छ करुन मस्तपैकी टांगुन ठेवुन दिली होती. यावर्षीची टाटा अल्ट्रा मॅरेथॉन पुर्ण केल्यानंतर पायांना थोडी विश्रांती द्यावी असे मी ठरवले होते. याच दरम्यान अंजलीने मला "कुंभार्लीचा राजा" या सायकल शर्यतीविषयी माहीती दिली. सह्याद्रीच्या घाटात सायकल शर्यत आयोजित केली जात आहे हे ऐकुनच मला फार आनंद झाला आणि क्षणाचाही विलंब न लावता मी या शर्यतीसाठी नाव नोंदवले. कोकणातुन वर यायचे असेल तर सह्याद्रीत अनेक घाटरस्ते आहेत. त्यापैकी बरेच मी सायकलवर चढवलेले आहेत. मराठा रमतो तो सह्याद्रीतच. भोरघाट, ताम्हीणी घाट, वरंधा घाट, आंबेनळी (रडतोंडी) घाट आणि करूळ घाट (बावडा) हे सर्व माझे झालेले आहेत. आता त्या यादीत कुंभार्लीची भर पडणार होती. कुंभार्ली घाट सायकलवर चढवण्याची चालुन आलेली संधी मला सोडायची नव्हती म्हणुन काडीचाही सराव नसताना मी हे शिवधनुष्य पेलण्याचे ठरवले. कुंभार्लीच्या ओढीने मी पुन्हा सायकलकडे ओढला गेलो.


	शर्यतीच्या आदल्यादिवशी मी, अंजली आणि नितीन सोबत चिपळूणला पोचलो. या स्पर्धेत सहभागी होणाऱ्या सर्वांची राहण्याची आणि जेवणाची व्यवस्था आयोजकांमार्फत चिपळूण येथील माधव सभागृह येथे करण्यात आलेली होती. तसेच हॉटेलमध्ये रहावयाचे असल्यास हॉटेल बुकींगमध्ये डिस्काउंट मिळण्याची व्यवस्था देखिल करण्यात आलेली होती. हॉटेल निवडण्यासाठी तीन ते चार पर्याय उपलब्ध होते. "कुंभार्लीचा राजा" या व्हाटसअप ग्रुपमध्ये क्रमाक्रमाने सर्व माहीती मिळत होती. स्पर्धकांना विवीध पर्याय उपलब्ध होते. माधव सभागृह हे या स्पर्धेचे प्रमुख केंद्र होते. बीआयबी घेण्याची वेळ संध्याकाळी 5 ते 8 आणि जेवणाची वेळ 8 ते 9 ठेवण्यात आलेली होती. सर्वांना बीआयबी सोबत जेवणाचे, नाष्टयाचे आणि चहाचे कूपन देण्यात आले होते. सायकलला लावण्याचा बीआयबी आधुनिक पद्धतीचा होता. तो पाहुन मला मलेशिया आयर्नमॅनमधील माझ्या सायकलच्या बीआयबीची आठवण झाली. अगदी तसाच होता. बीआयबी सोबत दोन इलेक्ट्रॉल आणि एक पीनट बटर चिक्की देण्यात आली होती. या दोन गोष्टी सायकल चालवणार्यांसाठी अतिशय महत्वाच्या आहेत. यावरुन असे लक्षात येते की आयोजकांनी सखोल अभ्यास करुन छोटया छोटया गोष्टींचा देखिल खुप बारकाईने विचार केलेला होता. माधव सभागृहामध्ये माझी भेट डॉ. आदित्य पोंक्षे, डॉ. नेहा टिकम आणि तुषार भोईटे यांच्याशी झाली.

 
	शर्यतीच्या आदल्या दिवशी "कुंभार्लीचा राजा" या व्हाटसअप ग्रुपमध्ये जी काही इत्यंभुत माहीती दिली जात होती ती वाचुन आमची ऊत्सुकता शिगेला पोचलेली होती. शर्यतीच्या आदल्या दिवशी आमदार शेखर निकम यांच्या पुढाकाराने रस्त्यावरील धोकादायक वाटणारे खड्डे त्वरीत बुजवण्यात आले होते. पुण्यात सायकल चालवणार्यांना विचाराल तर ते खड्डे नव्हतेच मुळी पण तरीही त्यांनी ते बुजवले. जिथे रस्त्याचे काम चालु होते तिथे पिवळ्या रंगाने रस्त्यावर सांकेतिक खाणाखुणा करण्यात आलेल्या होत्या. हायड्रेशन पॉइंट जवळ आला आहे हे कळावे म्हणुन काळ्या रस्त्यावर पिवळ्या रंगाने मोठ्या अक्षरात "H" काढलेला होता. अंतिम रेषा जवळ आली आहे हे कळावे म्हणुन 300मी वर अंतरावर मोठया अक्षरात 300meters असे लिहलेले होते. रस्त्यावरील सांकेतिक चिन्ह वाचत सायकल चालवली तर शर्यत पुर्ण करण्यास कसलीही अडचण येणे शक्य नव्हते. सर्वात आनंदाची बातमी शेवटी देण्यात आली ती म्हणजे शर्यती दरम्यान घाटामध्ये अवजड वाहने रोखुन धरण्यात येणार आहेत. यापेक्षा अजुन काय हवंय? माझी जी सर्वात मोठी धाकधुक होती तीच आयोजकांनी संपवली. त्यामुळे आता घाटातही बिनधास्तपणे सायकल चालवता येणार होती. एकंदरीत या शर्यतीत सायकलपटूंची बडदास्त ठेवली होती. माधव सभागृह येथे सर्वांना शुभरात्री आणि शर्यतीसाठी शुभेच्छांची देवाण-घेवाण केल्यानंतर आम्ही हॉटेलकडे निघालो. संध्याकाळच्या वेळी विवीध दुकानांनी सजलेले चिपळूण शहर अतिशय सुंदर दिसत होते. मुंबई गोवा महामार्गाचे काम चालु असल्यामुळे (कधीपासुन चालु आहे काय माहीत?) चिपळूण ते हॉटेल रिम्जपर्यंतचे तीन किमी अंतर पार करण्यासाठी पाच वेळा मुख्य रस्त्यावरुन खाली उतरावे लागले. हॉटेल रीम्जमध्येही सोईसुविधांची बडदास्त होती. कुंभार्ली घाटात सायकल चालवण्याच्या धास्तीमुळे त्या सुविधांचा उपभोग घेण्याचे टाळले. सकाळी वेळ वाया जाऊ नये म्हणुन शर्यतीची सर्व तयारी आदल्या रात्रीच करुन ठेवली. पहाटे साडेचारचा अलार्म लावुन बेडवर आडवा झालो.


	क्लिटस घालुन शर्यतीला आरंभ होण्याच्या ठिकाणी पोचण्यासाठी खूप सर्कस करावी लागली कारण रस्त्याचे काम चालू आहे. स्पर्धा चालु होण्याचे ठिकाण म्हणजे बहादुर शेख नाका सायकलपटूंच्या गर्दीने ओसंडुन वाहत होता. प्रेक्षकही ऊत्सुकतेने पाहत होते. मला ऊशिर झाल्यामुळे माझ्या फोनवर आयोजकांचा कॉल येऊन गेलेला होता. मी त्या नंबरवर कॉल करुन माझी उपस्थिती नोंदवली. स्पर्धेतील स्वयंसेवक एकदम तत्पर दिसत होते. प्रथम एलिट गटाला झेंडा दाखवण्यात आला.  एलिट गटाची शर्यत सुरु झाल्यानंतर वय वर्ष चाळीशी पार केलेल्या तरुणांची शर्यत सुरु झाली. शर्यत सुरु झाल्या झाल्या नव्वद अंशात वळण घेऊन न धडपडता क्लिट्स पेडलमध्ये अडकवले आणि मग सायकलला गती दिली. सुरुवातीचे दोन ते तीन किमी सर्वजण सुसाट होते. अनेक  क्लबमधील नावाजलेले सायकलपटू या शर्यतीत सहभागी झालेले होते. काही अंतरानंतर प्रत्येकाच्या गती आणि क्षमतेनुसार वेगवेगळे गट तयार झाले. नंतर काहीजण एकेकटेच सायकल चालवताना दिसत होते. नंबर काढणारे सायकलस्वार केव्हाच पुढे निघुन गेले होते. त्यांच्याशी आपल्याला पंगा घ्यायचाच नव्हता. वाऱ्यापासून वाचण्यासाठी एक दोन रायडर्सच्या चाकामागे सायकल चालवण्याचा प्रयत्न केला परंतु ते फारच हळू चालवत होते. मग मी पुन्हा एकटाच चालवायला लागलो. फोटोग्राफर दुचाकीवरुन फोटो काढत काढत येत होते. फोटोग्राफर दिसल्यावर मी त्याच्यासमोर ऐटीत सायकल चालवली, काही भन्नाट पोझही दिल्या. एवढ्या लांब येऊन कमीत कमी फोटो तरी चांगले यावेत ही माफक अपेक्षा. परंतु त्या फोटोंमध्ये अजुन मला माझा एकही फोटो दिसलेला नाही. एवढी सुंदर जर्सी, मस्त गॉगल घातलेल्या स्मार्ट सायकलस्वाराचा एकही फोटो न यावा यासारखे दु:ख नाही. होता है होता है...


	या सर्व धामधुमीत कुंभार्ली घाट सायकलवर पार करावयाचा आहे हे मी विसरलो नव्हतो. याचसाठी केला होता अट्टहास. आज सह्याद्रीतील अजुन एक घाट सायकलवर पार करायला मिळणार या विचाराने मी मनातल्या मनात आनंदी झालो होतो. यासाठी चिपळूण सायकल क्लबचे आभार आणि मैत्रिण अंजली भालिंगे हिचे सुद्धा आभार कारण तिच्यामुळेच मला "कुंभार्लीचा राजा" या शर्यतीबद्दल माहीती मिळाली. हा असा पहिलाच घाट जो शर्यत म्हणून मी सायकलवर चढणार होतो.  माझे पेडलवर गरगर पाय फिरवणे चालुच होते. कुम्भार्लीकडे जाणारा रस्ता एकदम भन्नाट होता. माझा सरासरी वेग तीसच्या वर दिसत होता. आदल्या दिवशी व्हाटसअप ग्रुपमध्ये आलेल्या फोटोमध्ये पाहीलेला रस्ता आज मी प्रत्यक्ष पाहत होतो. रस्त्यावर सायकलस्वारांसाठी केलेल्या खुणा पाहुन एखादी व्हिडीओ गेम खेळत आहे असे वाटत होते. पस्तीसच्या वर गती नेणे शक्य वाटत होते परंतु खुप दिवस सायकलिंगचा सराव नसल्यामुळे मी हा धोका पत्करला नाही. क्रँप वगैरे आला किंवा आले तर चढावर सायकल चढवणे दुष्प्राप्य होण्यापेक्षा आरामात शर्यत पूर्ण केलेली केव्हाही उत्तम. घाट सुरु झाल्यानंतर काय वाढुन ठेवले असेल याची पुसटशी सुद्धा कल्पना नसल्यामुळे मी पायातील ऊर्जा वाचवत सायकल चालवत होतो. चढ कसा आहे? सिंहगडासारखा तीव्र असेल की पसरणीसारखा पसरलेला असेल? मध्ये उसंत घ्यायला सपाट रस्ता असेल का? वरंध्यासारखा भयानक तर नसेल ना? असे बरेच प्रश्न मनामध्ये थैमान घालत होते. कारण सह्याद्री कुठे रौद्र रूप धारण करेल सांगता येत नाही. 


	कुंभार्ली एवढा सौम्य	होता की तो सुरु झालेला कळलाच नाही. गारमिन घड्याळामध्ये सतरा किमी अंतर दिसल्यावर कळले की आपण घाटात आहोत. अवजड वाहने घाटमाथ्यावरच थांबवल्यामुळे नागमोडी वळणांच्या घाटात सायकल चालवणे सुसह्य झाले होते. सर्व सायकलपटू अगदी थाटात सायकल चालवत होते. या घाटात कुठेही मांड्यांमध्ये जाळ काढणारा तीव्र चढ नाही किंवा मला तसे जाणवले नसावे. अंतर वाढत जाईल तसतसा हलकेच वाढत जाणारा. हळूहळू चढणाऱ्या व्हिस्कीसारखा. कुम्भार्लीचा चढ कुठेही वसकन अंगावर येत नाही. पसरणीपेक्षा सोपा असे म्हटल्यास वावगे ठरू नये. मरीआई आणि सिंहगड घाटासारखा चढ ईथे औषधालासुद्धा नाही. थोडक्यात सायकल चालवण्यासाठी कुंभार्ली घाट हा एकदम "गुडबॉय" आहे. ही झाली इतर घाटांशी तुलना पण शेवटी चढ तो चढच असतो. आणि चढावर सायकल चालवताना काय यातना होतात त्या सायकलस्वारांनाच माहीत. चढावर दोन ठिकाणी पाण्याच्या बाटल्या मिळाल्या. त्यामुळे घसा कोरडा पडला नाही. त्यापैकी एके ठिकाणी पाण्याची बाटली आणि केळ दोन्ही उपलब्ध होते. परंतू मला एका हाताने फक्त पाण्याची बाटलीच घेता आली. पुढच्या वेळी केळ आणि बाटली दोन्ही घेण्यात येईल.

 
	शर्यतीतले शेवटचे पाच किमी बाकी असताना अंजली भालिंगेने मला मागे टाकले. ती अतिशय वेगात माझ्या पुढे निघुन गेली. महिलांची रेस पाच मिनिटे ऊशिरा सुरु होऊन सुद्धा तिने हे अंतर जलदगतीने पार केले होते. दुसऱ्या  दिवशी महीलांनी पुरूषांना मागे टाकले अशी बातमी वृत्तपत्रांमध्ये झळकली ती काही उगाच नाही. मी माझ्या गतीने सायकल चालवता राहिलो. घाटात मी दोन स्पर्धकांना मागे टाकले आणि दोघांनी मला मागे टाकले त्यामुळे क्रमवारीत कसलाही फरक पडला नाही. पीटर सगान स्टाईलने स्प्रिंट मारत मी अंतिम रेषा पार केली. सगानची फक्त स्टाईल गती नव्हे. अंतिम रेषा पार केल्यानंतरही मी ताजातवाना होतो. अंतिम रेषेपासून घाटाचा थोडा चढ शिल्लक होता. मी घाट जिथे संपतो तिथपर्यंत सायकल हातात धरुन चालत गेलो आणि मगच गारमिन बंद केले. सकाळी शर्यत सुरु होण्याच्या अगोदर तीस सेकंद गारमिन चालु करुन ठेवले होते आणि तिथे पोचल्यावर ऊशिरा बंद केले. त्यामुळे एक तास बत्तीस मिनिटे अशी जरी माझी वेळ दिसत असली तरी ती दिड तासाच्या आत आहे. शर्यतीसाठी लागलेली वेळ आयोजकांकडुन कळेल असे मला वाटले होते त्यामुळे मी गारमिनच्या वेळेला जास्त महत्व दिले नाही. परंतु आयोजकांनी फक्त विजेत्या स्पर्धकांच्या वेळा नोंदवल्या. माझ्या पाठोपाठ डॉ. नेहा टिकमने अंतिम रेषा पार केली. महीलांच्या खुल्या गटात अंजली भालिंगेने प्रथम तर नेहा टिकमने चतुर्थ क्रमांक पटकावला. पुण्यातील या दोन सायकल क्वीन्स सोबत फोटो काढण्याची संधी मी दवडली नाही. तसेच डॉ. आदित्य पोंक्षे यांची सुद्धा भेट झाली. त्यांनी उत्तम कामगिरी करत सातवा क्रमांक पटकावला. तिथे सर्वांसोबत चहा घेतला आणि मी पुन्हा चिपळूणकडे प्रस्थान केले. शर्यत संपल्यामुळे थांबवून ठेवलेले ट्रक आता रस्त्यावरून धावू लागले होते. त्यामुळे घाट चढताना जेवढे सुसह्य झाले तेवढे तो उतरताना असह्य झाले. अवाढव्य आणि अवजड वाहनांसोबत घाट उतरताना खूप खबरदारी घ्यावी लागली. घाट उतरल्यावर मी सायकलवर न केलेल्या घाटांची नावे आठवु लागलो. ते म्हणजे आंबा, फोंडा आणि आंबोली हे तीन घाट आहेत.  आता यांच्यावर स्वारी करण्यासाठी योग्य मुहूर्त शोधावा लागणार आहे. बहादूर शेख नाक्याला मी सरासरी तीसच्या गतीने पोचलो. 


	बक्षिस समारंभ माधव सभागृह येथे होणार होता. त्यामुळे शर्यत संपल्यावर पुन्हा माधव सभागृह येथे यावे लागले. मुंबई, पुणे सोडुन चिपळूण सारख्या छोटया शहरात अशी भव्य सायकल स्पर्धा होणे ही काही साधी गोष्ट नाही. याचे सर्व श्रेय आयोजकांना आणि प्रायोजकांना द्यावे लागेल. आयोजकांमधील ऊत्साह वाखाणण्याजोगा होता. विजेत्यांसाठी भव्य चषक आणि रोख रकमेच्या बक्षिसांची अक्षरश: खैरात करण्यात आलेली होती. परंतु महिला आणि पुरुषांच्या बक्षिस रकमेमध्ये प्रचंड तफावत होती. यामध्ये साम्य असायला हवे होते असे मला वाटते. आजकाल भारतीय क्रिकेट मंडळ सुद्धा महीला आणि पुरुष खेळाडुंमध्ये भेदभाव करत नाही. विराट कोहली आणि स्मृती मनधाना या दोघांना एक सामना खेळण्यासाठी सामान पगार दिला जातो. आपल्या क्रिकेटवेडया देशातील लोकांनी ही गोष्ट चटकन शिकायला हवी. कारण महीला आणि पुरुष सर्वजण सारखेच कष्ट घेतात. असोत...

 
	अवघ्या तीन वर्षापुर्वी स्थापन झालेल्या चिपळूण सायकल क्लबने या शर्यतीचे आयोजन करुन कमाल करुन दाखवलेली आहे. या शर्यतीचे हे दुसरे वर्ष होते हे विशेष. कोकणभूमीला साजेशी सायकल शर्यत त्यांनी आयोजित केली. परदेशी बीआरएम तर आता सर्रास सर्वच ठिकाणी आयोजित केल्या जातात. सायकल शर्यतीसाठी आपली भौगोलिक परीस्थिती उपयोगात आणण्याचे महत्वाचे काम चिपळूण सायकल क्लबने केलेले आहे. स्थानिक नेतृत्वाचा या शर्यतीला असलेला पाठींबा फार फार कौतुकास्पद आहे. सर्वांचा सहभाग असल्याशिवाय मोठे यश मिळत नाही. "केवळ अप्रतिम" एवढा एकच अभिप्राय या शर्यतीला देऊ शकतो. भविष्यात सर्वांनी या शर्यतीत सहभागी व्हावे. 
येवा कोकण आपलाच असा!

-विजय सुरेश वसवे.
(आयर्नमॅन)
9850904526
  
with Queens of cycling
     
with Winner Anjali Bhalinge

with Dr. Neha Tikam

with Dr. Aditya Ponkshe

With Anjali Bhalinge
  
tea after race with Chiplun cyclst


Night before race



Hotel Reemj, Chiplun


Hotel Ekveera, Chiplun