एक टायर फुटका...

शनिवारी ५ डिसेंबरला ३००ची बीआरएम होती आणि मंगळवारी सकाळी झोपेतून उठतानाच मी तापाने फणफणलो होतो. अंगात कोणतेही त्राण जाणवेना. साध्या साध्या हालचाली करायलासुद्धा प्रचंड कष्ट घ्यावे लागत होते. तापामुळे अशक्तपणा आलेला होता. अशा अवस्थेमुळे मी बीआरएमचा विचार डोक्यातुन काढुन टाकला. ताबडतोब पुर्ण बरा होणे अशक्य होते आणि बरा झालो तरी लगेच ३०० कि.मी. सायकल चालवणे शक्य होईल की नाही याबाबत मलाच खात्री नव्हती. सौ. ने माझे मनोबल उंचावण्यासाठी चांगलाच हातभार लावला. रोज तापावरची औषधे चालुच होती. बीआरएम च्या आदल्या रात्री तापाची गोळी खाऊन झोपलो आणि असे ठरवले की उद्या पहाटे उठल्यावर थोडा जरी अंगात ताप असला किंवा थोडी जरी कसकस जाणवली तर बीआरएमला जायचे नाही. मला रात्रभर म्हणावा असा डोळ्याला डोळा लागला नाही. दर तासाला मला जाग यायची आणि मी मोबाईलमध्ये वेळ पहायचो. कधी एकदाचे ४ वाजतील असे झाले होते. मोबाईलचा अलार्म वाजण्या अगोदरच धनंजयचा फोन आला आणि मी जागा झालो. अंगात ताप बिलकुल नव्हता, अंगसुद्धा दुखत नव्हते पण तोंडात कडवटपणा जाणवत होता. मी सौ. बरोबर थोडी चर्चा केली. सायकल चालवण्यास मला काहीही त्रास होणार नाही याची तिला खात्री दिल्यावरच तिने परवानगी दिली. आणि मग मी सज्ज झालो. या गडबडीत थोडा उशिर झाल्यामुळे मी निर्धारित वेळेत घरातुन बाहेर पडु शकलो नाही.

पुणे विद्यापीठापर्यंतचे अंतर ११ कि. मी. आहे. हायवेच्या फ्लायओव्हर खाली माझी वाट पाहत थांबलेल्या धनंजय आणि वाघमारे सरांना मी पुढे जायला सांगितले. मी विद्यापीठला पोहोचलो तेव्हा सिमॉरचा योगेश नुकताच आलेला होता. सायकलचे इंस्पेक्शन करून मी माझे ब्रेवेट कार्ड घेतले. बीआरएम मध्ये सर्वात महत्वाचे काय असेल तर ब्रेवेट कार्ड. प्रत्येक चेक पॉईंटला या कार्डवरच पोहोचलेल्या वेळेसहीत शिक्का आणि सही घ्यायची असते. हेच कार्ड नंतर फ्रान्समध्ये ऑडॅक्स क्लबकडे पाठवले जाते. आता मी सज्ज होऊन फ्लॅग ऑफची वाट पाहु लागलो. शरीर जरी साथ देत नसले तर मनाने मी खंबीर होतो. थोडा जडपणा जाणवत होता. ३०० च्या ब्रेवेटला उत्तम प्रतिसाद मिळाल्यामुळे फ्लॅग ऑफला १५ मिनीटे उशिर झाला. रँदोनिअर्सची संख्या ४० च्या वर होती. फ्लॅग ऑफ झाल्या झाल्या सगळे रोडबाईकवाले रँदोनिअर्स झपाझप अंतर कापु लागले. मी वेगाचा विचार डोक्यातून काढुन टाकला होता. आवश्यक सरासरी वेग ठेऊन मी सायकल चालवत होतो. २० तास सायकल चालवण्यासाठी शरीरात उर्जा शिल्लक ठेवणे आवश्यक होते. कात्रज बोगदा पार केला तेव्हा माझा सरासरी वेग १८ कि मी होता. कात्रज बोगदा ते निरा नदीपर्यंत मी झपझप अंतर कापले. शिरवळ मागे टाकत खंबाटकी घाटाच्या पायथ्याशी पोहोचलो. थोडी विश्रांती घेऊन मी लगेच सायकलवर टांग मारली. आजारातुन बाहेर आलेले शरीर हवा तसा प्रतिसाद देत नव्हते. खंबाटकी घाट पार करताना ३ वेळा विश्रांती घ्यावी लागली. त्यामुळे अतोनात होणारी दमछाक वाचली. पण इथुन माझे डोके गरगर करायला लागले होते. खंबाटकी घाट पार केल्यावर जीवात जीव आला. तोपर्यंत धनंजय कोंढाळकर आणि वाघमारे सर पाठीमागुन आले. मग आम्ही एकत्र सायकल चालवली.
माझे शरीर मला साथ देत नव्हते. मला विश्रांतीची खुप आवश्यकता होती. म्हणून मी एका टपरीसदृष हॉटेलवर नाष्ट्यासाठी थांबलो. वडापाव आणि चहा घेतला. वडापावची चवच कळाली नाही. तापामुळे जीभेवर कडवटपणा आलेला होता. मग वडा बाजुला सारून मी चहा मागवला आणि चहाबरोबर दोन पाव खाल्ले. पाण्याच्या बाटल्या विकत घेऊन सायकलवरील बाटल्यांमध्ये भरले आणि पुढच्या प्रवासाला निघालो. हळूहळू सातारा जवळ येत होता. ड्राय फ्रूट खायला गेलो की मळमळ होत असल्यामुळे उलटी झाल्यासारखे व्हायला लागले. म्हणून थोडी आवळा सुपारी चावली. एका ठिकाणी १५ मिनीटे सावलीखाली विश्रांती घेतली. मग थोडे ताजेतवाने वाटायला लागले. सायकल चालवायला सोपी असल्यामुळे आजारपणातुन बाहेर आल्या आल्या मी एवढे अंतर सायकल चालवु शकत होतो. शरीर साथ देत नसताना साईकलिंग करणे खुपच अवघड हे मला जाणवायला लागले. एमटीबी सायकल असती तर माझी वाटच लागली असती एवढे नक्की.

सातारा चौक मागे टाकत मी खिंडवाडी पर्यंत पोहोचलो. खिंडीच्या उतारावर मनसोक्त सायकल पळवली. उतार संपल्या संपल्या डाव्या साईडला हिलसाईड रिसोर्ट नावाचे हॉटेल दिसले. पोटात कावळे कोकलतच होते. जेवण करूच या उद्देशाने हॉटेलात शिरलो. जिरा राईस, दाल फ्राय आणि हाफ चिकन तंदुरी मागवली. पण एकही घास घशाखाली उतरेना. मग स्पाईटची बॉटल घेऊन प्रत्येक घासाबरोबर एकेक घोट स्प्राईटचा घेतल्यावर कसेबसे अन्न पोटात गेले. जेवण उरकुन उम्ब्रजकडे निघालो. सातारा ते उम्ब्रज या पट्ट्यामध्ये असंख्य गावे आहेत आणि प्रत्येक गावात फ्लायओव्हर केलेला आहे. ठिकठिकाणी केलेले फ्लायओव्हर सायकल चालवणाऱ्यांचे रक्त शोषतात. फ्लायओव्हर चढला की लगेच उतार, उतार संपला की लगेच चढ. चढ उतार, उतार चढ असे करत करत एकदाचे उम्ब्रज आले. उम्ब्रज पासुन ५ किमी अंतरावर वराडे गावापर्यंत जायचे होते. तोलनाक्याजवळच ३०० किमीचा चेकपॉइंट होता. मी निर्धारित वेळेत पोहोचलो होतो. चेकपॉइंटवर केळी, इलेक्ट्रॉल आणि पाण्याचा आस्वाद घेतला. फर्स्ट एडमधील पॅरासिटामोलची एक गोळी खाल्ली. योगेशबरोबर गप्पा मारत मारत थोडी विश्रांती घेतली. आणि मी यु टर्न घेतला.

परतीच्या प्रवासात माझ्या प्रकृतीत सुधारणा झाल्याचे मला जाणवु लागले. उन्हाचा जोर कमी झाल्यामुळे सायकल चालवणे सुसह्य वाटु लागले. उम्ब्रज मागे टाकत साताऱ्याच्या दिशेने पॅडल मारत मी सुसाट निघालो होतो. हँडलबारच्या बॅगेत ठेवलेले ड्राय फ्रूट अधूनमधून मी चघळत होतो. शरीरात कुठेही जडपणा जाणवत नव्हता. सायकल चालवायचा माझा उत्साह वाढु लागला. सुर्य मावळतीला असताना मी अतिशय संथगतीने सातारा खिंड चढत होतो. सातारा चौक मागे टाकल्यावर काही अंतरापर्यंत चढच आहे. तो चढ एकदाचा मागे टाकल्यावर भुइंजपर्यंत पोचायला फारसे कष्ट पडणार नव्हते. स्ट्राव्हामध्ये २१५ किमी झालेले होते. एका ठिकाणी फ्लायओव्हरचे काम सुरू असल्यामुळे सर्व्हिस रोडवर सायकल घालावी लागली. अंधारात एक स्पीड ब्रेकर मला व्यवस्थित दिसला नाही. मला ब्रेक दाबायला उशिर झाला होतो. त्या ओबडधोबड स्पीड ब्रेकरवर सायकलचे चाक वेगात आदळले होते. संशयाची पाल माझ्या मनात चुकचुकली. मुख्य रस्त्यावर वळालो आणि पुढचे चाक दबल्या दबल्यासारखे वाटु लागले. चाकात हवा नसल्याची जाणीव झाली म्हणून थांबुन पुढचे चाक हाताने दाबुन पाहीले तर ते पुर्ण चपटे झालेले होते. साताऱ्यापासुन १६ किमी अंतरावर सायकलचे पुढचे चाक पंक्चर झालेले होते. क्षणाचाही विलंब न करता मी सायकलला शिर्षासनात उभी केली. पुढचे चाक मोकळे करून पंक्चर झालेली ट्युब बाहेर काढली आणि माझ्याजवळची नविन कोरी ट्युब चाकात बसवली. छोट्याशा हातपंपाने जेवढी हवा भरता येणे शक्य होते तेवढी हवा भरून मी निघालो. चाकामध्ये आवश्यक तेवढी हवा (पीएसआय) भरली गेलेली नव्हती हे मला सायकल चालवताना जाणवत होते. भुइंजच्या जवळपास एका गावातुन जाताना एका कॉर्नरवर मला पंक्चरचे दुकान दिसले. टायरचे दुकान दिसल्यावर चाकात आवश्यक तेवढी हवा भरून घ्यावी आणि पंक्चर झालेल्या ट्युबचा पंक्चर काढुन घेण्याचा विचार मनात आला.

अज्ञान किती विघातक असु शकते याचा जिवंतपणी मी अनुभव घेतला. ७००x२८ ची सायकलची ट्युब त्या ट्रकचे पंक्चर काढणाऱ्या इसमाला खेळण्यातली ट्युब वाटली. पंक्चर बघण्यासाठी त्या ट्युबमध्ये हवा भरायला सुरूवात केली. मी जिथे हात लावलेला होता तिथुनच हवा बाहेर यायला लागली, पंक्चर सापडली त्या येड्याला मी हवा भरण्याचे बंद करण्यासाठी थांब थांब म्हणायला लागलो पण तो काही हवा भरायचे थांबला नाही. माझ्या डोळ्यांसमोर फुग्यासारखी फुगलेली ट्युब फटाक असा जोरात आवाज करून फुटली. माझ्या काळजाचा ठोका चुकला. मी जाम भडकलो होतो. पण माझ्या क्रोधाग्निवर मी आतल्या आतच आगीचा बंब फिरवला. वाद घालुन किंवा भांडण करून काहीही साध्य होणार नव्हते. काही क्षण शांत राहील्यावर मी त्याला कमी हवा असलेल्या पुढच्या चाकात हवा भरायला सांगितली. प्रेस्टा व्हाल्व्हमुळे हवेचे प्रेशर चेक करता आले नाही. त्याने तिथेही घोळ करून ठेवला. त्याने आवश्यकतेपेक्षा जास्त हवा त्या चाकात भरली असावी असा दाट संशय मला आला पण क्रोध आणि चिंता या दोन्हीमुळे हाताने हवा सोडुन देण्याची सुबुद्धी मला सुचली नाही. माझ्यासाठी तो टायरवाला शनिदेव बनुन आला होता. त्या चाकातही त्याने जास्त हवा भरली. 

आता माझ्याजवळ एकही ट्युब शिल्लक नव्हती आणि मी सोबत पंक्चर किटही आणलेले नव्हते. इथुन पुढे एक जरी पंक्चर झाली तर माझी बीआरएम तिथेच रसाताळाला जाणार होती आणि झालेही तसेच. ५ ते ६ किमी अंतर कापुन गेल्यावर पुन्हा पुढचे चाक चपटे झाले. जिथे पंक्चर झाली तिथे काळोख होता. आजुबाजुला पंक्चरचे दुकान असण्याची तिळमात्रही शक्यता नव्हती. तोपर्यंत सगळे रँदोनिअर्स पुढे निघुन गेलेले होते. मी भुइंज ते खंबाटकी बोगद्याच्या मध्ये कुठेतरी होतो. कोणताही पर्याय समोर दिसत नसल्यामुळे चाक पंक्चर असलेल्या स्थितीतही मी सायकल चालवायला सुरूवात केली. पंक्चर चाकासहीत मी १० ते १२ किमी अंतर पार करून कसाबसा वाई फाट्यावर आलो. तिथे मला जाणवले की अशा स्थितीत अजुन ७० किमी अंतर पार करणे खुप अवघड आहे. विशेषतः पंक्चर चाकामुळे उतारावर मिळणाऱ्या वेगाचा फायदा घेता येणार नव्हता आणि सायकलच्या रिमची वाटही लागली असती म्हणुन मी बीआरएम सोडण्याचा कठोर निर्णय घेतला. मोबाईल काढला आणि व्हाटसअपवर जाऊन ३०० बीआरएम च्या ग्रूपमध्ये बीआरएम सोडत असल्याचा मेसेज पोस्ट केला.

माझ्या पाठीमागुन आलेल्या संजय जोशींनी त्यांच्या जवळ असलेली पावडरवेष्टीत ट्युब मला देऊ केली पण नेमकी ती माझ्या चाकाच्या साईजची नव्हती. आज शनिदेव हात धुऊनच माझ्या मागे लागलेले होते. आज सर्वकाही माझ्यासाठी नकारात्मक घडत होते. पुन्हा मन घट्ट करून योगेशच्या गाडीची वाट पाहत थांबलो. तोपर्यंत दोन चहा घशाखाली उतरवले होते. योगेशला माझा ठिकाणा सापडला नाही त्याला पुढे जाऊन पुन्हा पाठीमागे यावे लागले. योगेशने सायकल गाडीमध्ये बांधली आणि मी गाडीमध्ये मागच्या सिटवर बसुन मोबाईलवर बोटे फिरवु लागलो. जिवलग मित्रांना याची माहीती मिळताच सगळ्यांनी हळहळ करायला सुरूवात केली. शिरवळच्या आसपास अरूण ठिपसेंच्या सायकलची गियर केबल तुटल्यामुळे त्यांनीसुद्धा बीआरएम सोडुन दिली आणि माझ्याबरोबर गाडीत येऊन बसले. त्यांच्याबरोबर बऱ्याच गप्पा झाल्या.

सपोर्ट व्हेईकलमधुन घरी यायला उशीर होईल म्हणून जिवलग मित्र राहुल कोंढाळकर त्याची पजेरो घेऊन तोलानाक्यावर मला घ्यायला आला. पजेरोमध्ये सायकल टाकुन आम्ही रात्री १ वाजता घरी पोहोचलो. बीआरएम अर्धवट सोडावी लागल्याचे दु:ख पचवायला जड गेले. रात्रभर डोळ्याला डोळा लागला नाही. एक शल्य आयुष्यभर बोचत राहणार यात काहीच शंका नव्हती. 
पहाटे पहाटे झोपी गेलो ते ४०० ची बीआरएम पुर्ण करण्याच्या निर्धारानेच.
जय हिंद